Planowanie produkcji oraz jego wpływ na decyzje strategiczne przedsiębiorstwa

Planowanie produkcji jest procesem, który można rozpatrywać na różnych poziomach w zależności od horyzontu czasowego. Decyzje odnośnie planowania produkcji mogą odbywać się na poziomie strategicznym, taktycznym lub operacyjnym. Decyzje o charakterze strategicznym w tym obszarze będą skupiały się wokół definiowania celów długoterminowych firmy, głównie jeżeli chodzi o planowanie lokalizacji nowych magazynów, fabryk, ich mocy produkcyjnych oraz związanej z tym logistyki. Poziom taktyczny planowania produkcji to zwykle zagadnienia związane z przypisaniem w średnim okresie dostępnych mocy produkcyjnych do konkretnych rodzin produktów, określanie optymalnej liczby zatrudnionych oraz procesy rekrutacyjne, zarządzanie dostawami materiałów z magazynów centralnych lub centrów dystrybucyjnych.

 

Planowanie operacyjne

Poziomem planowania o najkrótszym horyzoncie czasowym, który jednocześnie w wielu firmach wymaga restrukturyzacji jest planowanie operacyjne. Koncentruje się ono na zadaniach takich jak:

• Tworzenie dziennych oraz tygodniowych planów produkcyjnych na poziomie poszczególnego produktu, uwzględniając ich sekwencję;
• Krótkoterminowe uzupełnianie zapasów magazynowych;
• Planowanie operacji magazynowych;
• Tworzenie planów pracowniczych związanych z produkcją oraz operacjami magazynowymi;
• Planowanie zaangażowania pojazdów;
• Dobór pracowników do poszczególnych prac;
• Logistyka na poziomie poszczególnych zamówień;

Poziom operacyjny planowania produkcji na pierwszy rzut oka nie niesie za sobą dużego ryzyka dla firmy. Ważniejsze wydają się być decyzje taktyczne oraz strategiczne, które określają długoterminową politykę firmy. Jednak to właśnie planowanie operacyjne decyduje o terminowości oraz pośrednio jakości wytwarzanych produktów oraz usług. Jeżeli w efekcie procesów planowania na poziomie operacyjnym, potrzeby klientów nie będą zaspokajane dostatecznie efektywnie, zwłaszcza jeżeli chodzi o punktualność oraz odpowiednią jakość produktów, może się okazać, że klienci zaczną wybierać produkty konkurencji. Nierzadko zdarza się, że klient gotowy jest zapłacić wyższą cenę za podobny produkt mając pewność, że otrzyma to co zamówił w odpowiednim terminie. Ponadto źle planowane procesy produkcyjne mogą generować niepotrzebne koszty. Bowiem jeżeli produkuje się wyroby ad hoc, bez wprowadzania odpowiednich serii, koszty wynikające z przeprogramowania maszyn oraz braku wykorzystania zalet specjalizacji pracowników, powodują spadek efektywności.

 

Strategie zaopatrzeniowe

Gdy przedsiębiorstwo uporządkuje już procesy operacyjne związane z planowaniem produkcji, może zacząć czerpać korzyści wywołane nie tylko wzrostem wydajności produkcji i obniżeniem kosztów. Koncepcja zawarta w książce „Zarządzanie łańcuchem dostaw: strategie technologie oraz zastosowanie” („Supply chain management on demand: strategies, technologies, applications” Chae An (red.), Hansjörg Fromm (red.)) prezentuje działania strategiczne mające na celu optymalizację kosztów zakupów. Jedną z podstaw tych strategii jest zbadanie struktury zakupów oraz dostawców, a następnie ich weryfikacji. Może się bowiem okazać, że zakupy niektórych wyrobów dokonywane są w oparciu o rozproszoną strukturę dostawców. To znaczy dany asortyment kupowany jest od dużej liczby drobnych dostawców.

Gdy firma posiada już zoptymalizowane procesy planowania, pozwalające na precyzyjne określenie jakiego asortymentu i kiedy będzie potrzebowała, może ona wykorzystać powyższą cechę zmieniając strukturę dostawców z rozproszonej na bardziej skoncentrowaną. Proces ten będzie jednak wymagał wyboru, z grona dotychczasowych dostawców tych, którzy posiadają potencjał produkowania większych ilości. Po dokonaniu wyboru kilku potencjalnych dostawców oraz podjęciu z nimi współpracy w oparciu o wysokie wolumeny, zaistnieje możliwość negocjacji niższych cen. Zwiększenie produkcji wiąże się bowiem bezpośrednio z obniżeniem kosztów wytwarzania każdej kolejnej jednostki produktu.

Ponadto usprawnione procesy planowania produkcji prowadzą bezpośrednio do obniżania ilości zakupów dokonywanych ad hoc, które zawsze są droższe niż zakupy dokonywane z wyprzedzeniem. Wiąże się to z zaprezentowaną w książce „Strategiczne zarządzanie operacyjne” („Strategic Operations Management” Steve Brown (red.)) koncepcją, która staje się coraz bardziej popularna w środowiskach biznesowych. Mówi ona o ścisłej kooperacji przedsiębiorstw z ich dostawcami. Polega to na zacieśnianiu tej kooperacji do stopnia, w którym możliwe będzie przekazywanie szczegółowych informacji odnośnie procesów, technologii oraz strategii. Kierunek przepływu informacji ma miejsce zarówno od dostawcy do firmy, jak również od firmy do dostawcy. Celem tej wymiany informacji jest poznanie przez firmę (klienta), struktury kosztów dla danego produktu lub usługi w firmie dostawcy, a co za tym idzie wspólne działanie w kierunku obniżenia kosztów wytworzenia, a przez to również ceny. Tego typu współpraca musi jednak zostać oparta o jasne ustalenia oraz warunki współpracy tak, aby każdy z kooperantów mógł pracować na uzgodnionej wcześniej marży.